Asp.Net Core, Microsoft‘un önceki web frameworklerinden çok farklı. Neden .Net Core‘a ihtiyaç duyulduğunu ve geliştirildiğini anlamak için, daha önce nelere sahip olduğumuzu ve son 15 yılda web geliştirme dünyasının nasıl değiştiğini görmemiz gerekiyor.
Bu makalede, Microsoft‘un web uygulamaları geliştirebilmemiz için bize sağladığı framework‘leri sırasıyla inceleyeceğiz.
Asp.Net Web Forms 2002‘de .Net Framework‘ün ilk sürümüyle birlikte piyasaya sürüldü.
İki farklı geliştirici grubuna hitap etmesi amaçlandı.
Birinci grupta, statik HTML ile dinamik sunucu taraflı kodların (genellikle VBScript) bir karışımıyla zaten web uygulamaları geliştiren ASP (Active Server Pages) geliştiricileri vardı.
İkinci grup, pazardaki değişiklikler nedeniyle web geliştirme dünyasına yaklaşmaya zorlanan çok sayıda masaüstü (WinForms) uygulama geliştiricisinden oluşuyordu ve bu geliştiriciler genellikle HTML yazmayı bilmiyorlardı. Ekran tasarımını, nesneleri IDE‘nin (Visual Studio) tasarımcı yüzeyine sürükleyerek yapıyorlardı.
Asp.Net Web Forms her iki gruba da hitap edecek şekilde tasarlandı.
Zengin özelliklere sahip ve kolay öğrenilebilir Olay Tabanlı Programlama (Event Based Programming) modeli sayesinde birçok yeni geliştiricinin kolaylıkla web uygulamaları oluşturmasına yardımcı oldu.
Yıllar geçtikçe web uygulamaları geliştirirken ihtiyaç duyduklarımız çok değişti. Bu yeni değişikliklere hızlı ayak uyduran birçok araç-framework-platform doğdu ve bunları kullanan geliştiriciler işlerini daha verimli gerçekleştirdiler.
Örneğin, üretilen HTML üzerinde daha fazla kontrole sahip olmak, Ajax ve Javascript kütüphanelerini daha yaygın kullanmak ve (responsive tasarımlar sayesinde) mobil cihazlarda da çalışır uygulamalar geliştirmek istediler. Ancak Asp.Net Web Forms‘un bu gelişmelere ayak uydurması zordu, çünkü;
System.Web.dll ile yoğun biçimde birleşmiş olan devasa, monolitik bir yapısı vardı
Visual Studio‘ya dayanan programlama modeli göz önüne alındığında, Asp.Net Web Forms‘un sürüm döngüsü IDE ve .Net Framework ile bağlantılıydı, bu nedenle güncellemeler arasında aylar-yıllar geçiyordu
Internet Information Services (IIS), işletim sisteminin bir parçası olduğu için yeni özellikler eklemek veya güncellemek daha da zordu
Söz konusu sorunları çözmek için 2009‘da Microsoft Asp.Net MVC adıyla yeni bir web framework yayımladı.
Business ve Presentation katmanları arasında net bir ayrım bırakmak için Model-View-Controller (MVC) Design Pattern‘ine dayanıyordu ve HTML çıktısı üzerinde tam hakimiyet sağlıyordu.
Ancak, Asp.Net MVC, yavaş yayın döngüsün sorununu çözüyor ve HTML biçimlendirme soyutlamasını kaldırıyor olsa da, hala .Net Framework ve System.Web.dll üzerinde bağımlılıklar içeriyordu ve hala IIS‘e ve Windows‘a sıkı bir şekilde bağımlıydı.
Zamanla, yeni bir web programlama modeli ortaya çıktı;
Verileri sunucu tarafında işleyip tamamen render edilmiş sayfayı tarayıcıya göndermek yerine,
Çoğunlukla Ajax istekleri ile sadece gereken veriyi sunucudan alıp, client tarafında Javascript ile render etme (Single Page Applications - SPA)
Microsoft, daha önce Windows Communication Foundation (WCF) için geliştirdiği kütüphanenin daha hafif ve web uyumlu bir sürümünü uygulamak zorundaydı, bu çalışmadan Asp.Net Web API ortaya çıktı.
Asp.Net Web API büyük olasılıkla WCF ekibi tarafından geliştirildi ve Asp.Net ekibi tarafından geliştirilmediğinden, System.Web.dll ve IIS gibi bağımlılıkları yoktu.
Böylece Asp.Net Web API, System.Web.dll, IIS, Windows gibi daha büyük parçalardan bağımsız, daha küçük bir framework haline geldi.
Yukarıda incelediğimiz tüm framework ve kütüphanelerin farklı tip işletim sistemlerinde, farklı tip uygulama sunucularında çalışması gerektiğinde sıkıntılar baş gösteriyordu.
Çünkü, belli bir tip uygulama sunucusunda çalışacak şekilde yazılan uygulama başka bir tip uygulama sunucusunda çalışmıyordu.
.Net topluluğundan bir grup geliştirici bu sorunu ortadan kaldırmak için Open Web Interfaces for .Net (OWIN) adı altında standartlar bütünü oluşturulmasına öncü oldular.
Microsoft, Katana adında OWIN uyumlu bir web sunucusu yayınladı. Bununla birlikte, bazı sorunlar hala devam etti.
Asp.Net MVC, System.Web.dll bağımlılığından dolayı, Katana içinde çalışmıyordu. Ayrıca, farklı takımlar tarafından ve farklı zamanlarda geliştirilen bu frameworklerin farklı programlama modelleri vardı.
Örneğin, Asp.Net MVC ve Asp.Net Web API Dependency Injection (DI) destekliyordu, ancak farklı şekillerde.
Geliştiriciler aynı uygulama içinde MVC ve Web API birlikte kullanmak istediyse, bunları iki kez uygulamak zorundaydılar.
Her yeni framework ile .Net Framework‘ün potansiyeli daha da gelişti, fakat pek çok konu hala çözülmeyi bekliyordu;
Windows olmayan bir sistemde .Net uygulamaları çalıştırılamaz.
Bağımlılıklar, .Net uygulamalarını, yüzlerce uygulamanın tek bir makinede çalıştığı ve çok hızlı ölçeklendirilmesi gereken bulut gibi yüksek yoğunluklu senaryolara daha az uygun hale getiriyor.
.Net proje sisteminin karmaşıklığı, Visual Studio‘nun dışında .Net uygulamalarının geliştirilmesini zorlaştırıyor.
Olası çözümün, sıfırdan başlamak, Asp.Net Framework‘ün, tamamen modüler olacak şekilde yeniden tasarlamak olduğu açıktı.
Ayrıca, cross-platform olması büyük bir artı olacaktı.
Bu sebeplerden dolayı Microsoft, .Net Core adını verdiği yepyeni bir framework geliştirdi ve Asp.Net Core adı ile de yepyeni bir web framework‘ü yayınladı.
Senior Software Engineer, @Microsoft
Ada ve Ege'nin babası ;)
Makale Adedi: 484